Yasadışı bahis, herhangi bir lisansa sahip olmaksızın oynatılan bahislerdir. Mali Suçları Araştırma Kurulu (MASAK)’nun 2023 yılına ilişkin Faaliyet Raporu uyarınca; 601.555 şüpheli işlem bildirimlerinin %25’i yasadışı bahis ve kumar oynatma suçlarına ilişkindir.[1] Her dört şüpheli işlem bildiriminden birinin yasadışı bahis ve kumar oynatma suçlarına ilişkin olmasının yanı sıra bu suçların terörizmin finansmanı, vergi kaçırma ve uyuşturucu madde ticareti yapma suçlarıyla birlikte işleniyor olması da söz konusu suçlara ilişkin yasal düzenlemelerin önemini ortaya koymaktadır.

Yasadışı bahis bakımından hangi fiillerin suç teşkil ettiği 7258 Sayılı Futbol ve Diğer Spor Müsabakalarında Bahis ve Şans Oyunları Düzenlemesi Hakkında Kanun’un 5. Maddesinde düzenlenmektedir;

Kanunun verdiği yetkiye dayalı olmaksızın;

  • Spor müsabakalarına dayalı sabit ihtimalli ve müşterek bahis veya şans oyunlarını oynatmak ya da oynanmasına yer veya imkân sağlama suçu

Oynatma fiili, yasadışı bahis oyunlarının organizasyonunu sağlamak, kurallarını belirlemek olarak tanımlanmaktadır.

Yer sağlama fiili ise yasadışı bahis oyunlarının oynanmasına imkân verecek yerin teminini sağlamayı ifade eder.

İmkân sağlama fiili ise yasadışı bahsin oynanmasına olanak sağlayacak biçimde, araç gereç temini ile güvenliği sağlamak şeklinde anlaşılmaktadır.

  • Yurt dışında oynatılan spor müsabakalarına dayalı sabit ihtimalli veya müşterek bahis ya da şans oyunlarının internet yoluyla ve sair suretle erişim sağlayarak Türkiye’den oynanmasına imkân sağlamak
  • Spor müsabakalarına dayalı sabit ihtimalli veya müşterek bahis ya da şans oyunlarıyla bağlantılı olarak para nakline aracılık etmek
  • Kişileri reklam vermek ve sair surette spor müsabakalarına dayalı sabit ihtimalli veya müşterek bahis ya da şans oyunlarını oynamaya teşvik etmek

Halleri Kanunda suç olarak düzenlenmiştir. Belirtmek gerekir ki spor müsabakalarına dayalı sabit ihtimalli veya müşterek bahis veya şans oyunlarını oynamak Kanun’da suç olarak değil, kabahat olarak düzenlenmiştir ve idari para cezası yaptırımına tabi tutulmuştur.

Ayrıca söz konusu suçların oluşması için kanunda bir neticenin gerçekleşmesi şartı aranmamıştır. Daha açık bir ifade ile, söz konusu fiillerin suç teşkil etmesi için failin kendisine veya üçüncü kişiye herhangi bir menfaat sağlamış olması gerekmez. Fail kendisine veyahut üçüncü kişiye herhangi bir menfaat sağlamamış olsa dahi söz konusu fiillerin icra edilmesiyle suç oluşur.

Konuya ilişkin Yargıtay 19. Ceza Dairesi, Esas No: 2015/34596 Karar No: 2017/10121, 27.11.2017 Tarihli Kararında;[2]

Vicdani kanının oluştuğu duruşma sürecini yansıtan tutanaklar, belgeler ve gerekçe içeriğine göre yapılan incelemede: Yapılan aramada bilgisayar, kupon yazıcısı, oynanmış kuponlar, not kağıtları ve bültenler ele geçtiği, bilgisayarda yapılan incelemede www.sanslibet.net ve www.superbwin.net isimli sitelere binlerce defa bağlantı yapıldığı ve kupon yatırma ve yazdırma işlemlerinin yapıldığının tespit edildiği, suça sürüklenen çocuğun aşamalarda alınan savunmalarında arkadaşlarına bahis oynattığını kabul ettiği, gerek suç tarihindeki düzenlemede gerekse 6495 sayılı Kanunun 3. maddesi ile yapılan değişiklikten sonraki hali ile 7258 sayılı Kanunun 5. maddesinde tanımlanan suçun unsurları arasında menfaat temin edilmesinin bulunmadığı anlaşılmakla, yasa dışı bahis oynattığı sübut bulan suça sürüklenen çocuğun müsnet suçtan cezalandırılması yerine yerinde görülmeyen gerekçe ile beraatine karar verilmesi hukuka aykırıdır.

Önem arz eden bir diğer husus, yurt dışında oynatılan spor müsabakalarına dayalı sabit ihtimalli veya müşterek bahis ya da şans oyunlarının internet yoluyla ve sair suretle erişim sağlayarak Türkiye’den oynanmasına imkân sağlamak suçunda yasadışı bahis oyunlarının oynandığı müsabakaların yurtdışında olmasının yeterli olmadığı ve suç tarihindeki internet sitesinin yerinin de araştırılması gerektiğidir.

Yargıtay 7. Ceza Dairesi, Esas No: 2022/6829 ve Karar No: 2022/14266, 18/10/2022 Tarihli, konuya ilişkin kararı şöyledir:[3]

Sanığın eyleminin 7258 sayılı Yasanın 5/1-b maddesi kapsamında kaldığının kabul edilebilmesi için bahis oyunlarına konu müsabakaların yurt dışı kaynaklı olmasının yeterli olmadığı, sanık tarafından internet yoluyla erişim sağlanan sabit ihtimalli veya müşterek bahis ya da şans oyunların oynatıldığı sitelerin yurt dışı kaynaklı olması gerektiği, erişim sağlanan sitelerin yurt dışı kaynaklı olduğu noktasında tespit yapılamaması ya da sitelerin yurt içi kaynaklı olması durumda sanık hakkında anılan Yasanın 5/1-a maddesi uyarınca mahkumiyet kararı verilmesi gerekmektedir.

Öğretide ve mahkeme kararlarında yasadışı bahis suçlarıyla korunan hukuki değerin ne olduğuna ilişkin fikir birliği yoktur. Ancak Anayasa Mahkemesi ve Yargıtay korunan hukuki değerin toplum olduğu görüşündedir.

Anayasa Mahkemesi, Esas No: 2016/51 ve Karar No: 2016/179, 23/11/2016 Tarihli Kararında korunan hukuki değeri şu şekilde ifade etmiştir;[4]

5237 sayılı Kanun’da yer alan suçla korunan hukuki menfaat, genel ahlakın korunması, toplumun ve çocukların kumarın sosyal bakımdan ortaya koyduğu büyük tehlikeden ve doğurması olası facialardan korunmasıdır. Buna karşılık itiraz konusu kuralda yer alan suçla korunan hukuki menfaat, yukarıda ifade edilen menfaatlerin yanında devletin verdiği izin ve yetkiyle bahis ve şans oyunları düzenleyen gerçek ve tüzel kişiler ile bu kişilerin gelirlerinden pay alan kamu kurum ve kuruluşlarının mali çıkarlarıdır. 7258 sayılı Kanun’a göre bahis ve şans oyunlarının devletin denetim ve gözetiminde yapılması suretiyle elde edilen gelirlerden sporla ilgili kurum ve kuruluşlar ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarına aktarılan pay Türk ekonomisi ve sporu için önemli bir gelir kaynağı oluşturmaktadır. Bu bağlamda, internet ve sair suretle erişim sağlayarak yasadışı şekilde bu tür bahis ve şans oyunlarının oynatılması halinde söz konusu kurum ve kuruluşların bu katkı paylarından mahrum kaldığı, ayrıca bu şekilde yasadışı bahis ve şans oyunları oynatılmasına imkân sağlanmasının bir çeşit kara para aklama vesilesi olduğu da anlaşılmaktadır. Kanun koyucunun kuralla, suçun niteliğini, işleniş şeklini, mağdurda oluşanzararı ve korunan hukuki menfaati gözeterek, bu fiilleri 5237 sayılı Kanun’un kapsamı dışında düzenlediği ve daha ağır bir yaptırım tercih ettiği anlaşılmaktadır.

Suçun maddi unsurlarına baktığımızda ise, suçun konusunun bahis veya şans oyunu oynayan kişiler olduğu kabul edilmektedir. Yargıtay’ın görüşü de bu yöndedir.[5] Suçun mağduru öğretideki ağırlıklı görüş ve Yargıtay uyarınca toplumdur.

Suçun manevi unsurları bakımından bir inceleme yapmak gerekirse, Kanun’un 5. Maddesinde düzenlenen suçlar yalnızca kasten işlenebilen suçlardır ve taksirle işlenmeleri Kanun’da suç olarak düzenlenmemiştir. Hukuka aykırılık unsurunun varlığından bahsedilebilmesi için ise ‘kanunun verdiği yetkiye dayanmaksızın’ söz konusu fiillerin icra edilmesi gerekir.

Belirtmek gerekir ki söz konusu suçlar bakımından Kanun etkin pişmanlık düzenlemesine yer vermemiştir. Dolayısıyla bu suçlar bakımından etkin pişmanlık hükümleri uygulama alanı bulamayacaktır.

Ayrıca soruşturma sonunda verilecek kovuşturmaya yer olmadığı kararları Spor Toto Teşkilat Başkanlığına tebliğ edilir ve Spor Toto Teşkilat Başkanlığı bu kararlara itiraz edebilir. Kanunda tanımlanan suçlar dolayısıyla açılan davalarda ise mahkeme, iddianamenin bir örneğini Spor Toto Teşkilat Başkanlığına tebliğ eder. Başvuru yapması hâlinde Spor Toto Teşkilat Başkanlığı açılan davaya katılan olarak kabul edilir.

Son olarak bu suçlar bakımından başvurulabilecek koruma tedbirlerine değinmek yerinde olacaktır. Kanun’un 5. Maddesi uyarınca;

  • Bahis veya şans oyunlarının oynanmasına tahsis edilen veya oynanmasında kullanılan ya da suçun konusunu oluşturan eşya ile bu oyunların oynanması için ortaya konulan veya oynanması suretiyle elde edilen her türlü mal varlığı değeri müsadere edilebilir.
  • Erişimin Engellenmesi Tedbirine başvurulabilir.
  • Türk Ceza Muhakemesi Kanununun;

128. maddesinde yer alan taşınmazlara, hak ve alacaklara elkoyma,

  • 135. maddesinde yer alan iletişimin tespiti, dinlenmesi ve kayda alınması,
  • Örgüt faaliyeti çerçevesinde işlenip işlenmediğine bakılmaksızın 139 uncu maddesinde yer alan gizli soruşturmacı görevlendirilmesi,
  • 140. maddesinde yer alan teknik araçlarla izleme,

Tedbirlerine ilişkin hükümler uygulanabilir. Tüzel kişiler hakkında ise bunlara özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunur.

Suçların işlendiği işyerleri mahallin en büyük mülki idare amiri tarafından ihtarda bulunmaksızın üç ay süreyle mühürlenerek kapatılabilir. İş yeri açma ve çalışma ruhsatına sahip işyerlerinin ruhsatları mahallin en büyük mülki idare amirinin bildirimi üzerine ruhsat vermeye yetkili idare tarafından beş iş günü içinde iptal edilebilir.

[1] MASAK 2023 Yılı Faaliyet Raporu, s.19, bkz: https://ms.hmb.gov.tr/uploads/sites/12/2024/04/Faaliyet-Raporu-2023.pdf?csrt=10651496599747057642

[2] İçer, Z., & Akıncı, C. (2023). Spor Müsabakalarında Yasadışı Bahis ve Şans Oyunu Suçları (7258 Sayılı Kanun m. 5). Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 29(2), s.992.

[3] İçer, Z., & Akıncı, C. (2023). Spor Müsabakalarında Yasadışı Bahis ve Şans Oyunu Suçları (7258 Sayılı Kanun m. 5). Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 29(2), s.994

[4] İçer, Z., & Akıncı, C. (2023). Spor Müsabakalarında Yasadışı Bahis ve Şans Oyunu Suçları (7258 Sayılı Kanun m. 5). Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 29(2), s.989.

[5] Yargıtay 19. Ceza Dairesi, 29/03/2021, Esas No: 2020/2391 Karar No: 2021/3771.