Teknolojideki hızlı ve durdurulamaz gelişim, spor alanında da kendisini göstermiş ve e-spor (elektronik spor) adı altında yeni bir spor branşı ortaya çıkmıştır. Son yıllarda hızla gelişen bahse konu e-spor, sanal alemde vücut bulmaktadır. E-spor genellikle internet üzerinden takım halinde ya da bireysel olarak oynanan bilgisayar oyunlarında kendini gösteren bir spor dalıdır ve özellikle gençler tarafından tercih edilmektedir.

E-Spor ya da açık ifadeyle elektronik spor, dijital veya internet ortamında, takım halinde ya da bireysel olarak amatör-profesyonel düzeyde oynanan ve kendine has kurallara sahip olan bir spor dalıdır. Nitekim, 25.09.2018 tarihinde yayımlanan E-Spor Federasyonu Sporcu, Lisans, Tescil, Vize ve Transfer Talimatı’nın “Tanımlar” başlığını taşıyan 4. maddesinin (f) bendinde e-spor, “Elektronik bir cihaz vasıtasıyla çevrimiçi ve çevrimdışı ortamda gerek bireysel gerekse takım halinde katılım gösterilen her türlü aktivite” şeklinde tanımlanmaktadır. E-sporda, diğer spor dallarına oranla sporcuların hareketleri fiziksel olmaktan ziyade taktiksel ve zihinseldir. Diğer bir deyiş ile, fiziki anlamda bir efor harcanmamaktadır. Bu nedenle e-sporda zihinsel antrenman daha büyük bir rol oynamaktadır.

24/04/2018 tarihli ve 277144 sayılı Bakanlık oluru ile Türkiye E-Spor Federasyonu (TESFED) kurulmuştur. TESFED’nin resmî internet sitesinde e-spor olarak MOBA (Çevrimiçi Çok Oyunculu Savaş Arenası), FPS (Birinci Şahıs Nişancı), RTS (Gerçek Zamanlı Strateji Oyunu), Battle Royale, SPOR, MMORPG (Massively Multiplayer Online Role Playing Game-Çok Katılımcılı Çevrimiçi Rol Yapma Oyunu) ve FIGHTER, HADO branşlarına yer verilmektedir.

E-spor hukuku bakımından önem arz eden ve bu makalenin konusunu teşkil eden husus, e-spor müsabakalarına katılacak olan sporcu ile kulübü arasında yapılan sporcu sözleşmeleridir. Özellikle profesyonel e-spor sporcuların, bir kulüp altında müsabakalara katılmaları, sözleşme yapma zorunluluğunu da gündeme getirmektedir. 13.07.2020 tarihli Espor Federasyonu Sporcu, Lisans, Tescil, Vize ve Transfer Talimatı’nın 17. maddesinin 1. fıkrasına göre; transfer işlemi gerçekleştiren sporcunun yeni kulübü ile sözleşme imzalaması gerekir. Ancak bahse konu hüküm dışında e-spor sporcu sözleşmelerinin niteliğine ve içeriğine yer veren herhangi bir düzenleme mevcut değildir. Yalnızca Söz konusu Talimat’ta matbu transfer sözleşmesine yer verilmektedir. Bu durum -sözleşmenin sağlam bir zemine oturtulamaması- e-spor sporcusu ile kulübü arasında yapılacak olan sözleşmede bazı problemlerin doğmasına neden olacaktır. Buradan hareketle, büyük kitleleri peşinden sürüklemeye başlayan e-spor branşı, yasal bir zemine oturtulmalıdır. Türkiye’de profesyonel olarak sadece futbol branşı kabul edildiğinden dolayı, e-spor sporcu sözleşmelerine, e-spor sözleşmeleri için kapsamlı bir düzenleme getirilinceye kadar ve son yıllarda Talimatlar yolu ile getirilen düzenlemeler dışında kalan konular hususunda profesyonel futbolcu sözleşmelerine ilişkin esasların niteliği uygun düştüğü ölçüde uygulanması gerektiği kanaatindeyiz.

E-spor sporcu sözleşmesi, sözleşmeye ilişkin gerekli unsurları bünyesinde barındırmak şartıyla imzalanmalı ve imzalanan sözleşme TESFED’e tescil işleminin yapılabilmesi için sunulmalıdır. Sözleşmenin yapılması hususunda on sekiz yaşından küçük e-sporcular için (6 yaş ile 18 yaş arasındaki çocukların sporcu lisansı alabilmeleri için) yasal temsilcisinin izin ya da icazeti gerekmektedir. Ayrıca e-spor sporcu sözleşmesinde ücrete ilişkin bir düzenlemenin bulunması gerekir. Ücret miktarının yanı sıra, ücretin ödenme biçimine ilişkin de taraflarca bir belirleme yapılmalıdır. Bu ücret, aylık ödenebileceği gibi sözleşmenin bitiminde toplu bir şekilde de ödenebilir. Ayrıca sözleşmenin süresi açısından tarafların bunu e-spor sporcu sözleşmesinde açıkça belirtmeleri de yerinde olacaktır. Hemen belirtmek gerekir ki, Sporcu, Lisans, Tescil, Vize ve Transfer Talimatı’nda yer alan matbu transfer sözleşmesi herhangi bir ücret ödenmeksizin yapılacak transferlere ilişkin olarak hazırlanmıştır. Bu nedenle, profesyonel e-sporcu transfer sözleşmelerine yönelik daha detaylı ve kapsamlı bir matbu sözleşmenin TESFED tarafından hazırlanması zaruridir.

E-spor sporcu sözleşmesinde, tarafların sözleşmede kararlaştırdıkları ve üzerinde anlaştıkları hususlara uygun hareket etmeleri gerekir. Aksi halde, e-spor sporcu sözleşmelerine ilişkin bir yasal düzenleme yapılıncaya kadar, niteliği uygun düştüğü ölçüde Profesyonel Futbolcuların Statüsü ve Transferleri Talimatı’nın tarafların hak ve yükümlülüklerini düzenleyen 24 ve 25. madde hükümlerinin uygulanması gerektiği kanaatindeyiz.  E-spor branşında e-sporcunun yükümlülüğü ilgili müsabakalara katılarak kulübü adına başarılı sonuçlar elde etmektir. Söz konusu başarıların kazanılabilmesi için e-sporcunun kendisini sürekli bir biçimde geliştirmesi ve farklı stratejiler üzerinde çalışması gerekmektedir. Ayrıca kulübün ya da TESFED’nin düzenleyeceği kurs, seminer veya konferanslara katılması şarttır. Bunun dışında e-sporcunun müsabakalara katılmasını sağlayacak işlemleri takip etmesi ve gerekli belgeleri de eksiksiz bir şekilde sağlaması, onun yükümlülükleri arasındadır. Kulübün öncelikli yükümlülüğü ise, e-sporcuların müsabakalara en iyi şekilde hazırlanması sağlamak ve bu açıdan uzman teknik adamlar ile gerekli her türlü malzemenin temin edilmesidir. Ayrıca yeni sistemlere ilişkin olarak gerekli eğitimlerin verilmesi, bu eğitimlerin uygulamalı olarak gösterilmesi de kulübün sorumlulukları arasında yer almaktadır. Taraflardan birinin yükümlülüklerine aykırı hareket etmesi halinde, e-spor sporcu sözleşmesinin, e-sporcu ya da kulübün fesih hakkını kullanması ile sona ermesi mümkündür. Bu noktada hangi hallerde fesih hakkının kullanılabileceği TESFED tarafından konuya ilişkin henüz bir düzenleme getirilmediği için belirlenememektedir. Bu noktada feshe ilişkin genel bilgiler yanında Profesyonel Futbolcuların Statüsü ve Transferleri Talimatı kapsamındaki fesih sebeplerinin niteliği uygun düştüğü ölçüde uygulanması mümkündür.

Görüldüğü üzere, TESFED tarafından e-spor sporcu sözleşmelerinin içeriğine ve feshine yönelik kapsamlı bir düzenleme yapılmamıştır. Ancak TESFED Spor Dalı Tescil Talimatı ile spor dalı tescil başvurusuna ilişkin kapsamlı düzenlemelere yer vermiştir. Buna göre; Spor federasyonuna bağlı spor dallarında spor faaliyetlerine katılmak isteyen spor kulüpleri, spor anonim şirketleri ve askeri spor kulüplerinin spor federasyonuna spor dalı tescili yaptırmaları zorunludur. Spor dalı tescilini yaptıran spor kulüpleri, spor anonim şirketleri ve askeri spor kulüpleri tescilli bulundukları spor dallarının faaliyetlerine katılabilirler. Spor federasyonu, tescil şartlarına ilişkin olarak spor kulüpleri, spor anonim şirketleri ve askeri spor kulüpleri üzerinde denetim yetkisine sahiptir. Yapılan denetimlerde tescil şartlarında eksiklik tespit edilen spor kulüpleri, spor anonim şirketleri ve askeri spor kulüplerine yazılı olarak otuz günlük süre verilir. Taahhüt ettiği spor dalı faaliyetlerine izinsiz ve mazeretsiz olarak üst üste üç yıl katılmayan, tescil şartlarını kaybeden veya belirtilen süre içerisinde bildirilen eksiklikleri gidermeyen spor kulüpleri, spor anonim şirketleri ve askeri spor kulüplerinin bu spor dallarına ilişkin tescilleri spor federasyonu tarafından Bakanlık bilişim sistemi üzerinden iptal edilir. Spor dalı tescili iptal edilen spor kulüpleri, spor anonim şirketleri ve askeri spor kulüplerinin spor federasyonuna bağlı spor dallarında faaliyetlere yeniden katılabilmeleri için yeni bir tescil başvurusunda bulunmaları gerekir.

.

[1] Bu çalışma şu akademik makaleden yararlanmak suretiyle hazırlanmıştır: Doğu, Hakkı Mert. “E- SPOR VE E-SPOR HUKUKU’NDA SPORCU SÖZLEŞMELERİ”. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 69, sy. 2 (Aralık 2020): 443-53. https://doi.org/10.33629/auhfd.848644.